BPRWŁ w Łodzi

Audyt krajobrazowy województwa łódzkiego

(projekt z dnia 27 stycznia 2025 r.)

ZAPRASZAMY

Piłsudskiego 12, 90-051 Łódź, Polska

O Audycie

Krajobraz to postrzegana przez nas przestrzeń, w której znajdują się elementy przyrodnicze i wytwory ludzkiej cywilizacji. Przestrzeń ukształtowana w wyniku działania czynników naturalnych lub działalności człowieka – element naszej tożsamości i odzwierciedlenie estetycznych wzorców społecznych. Krajobraz to nasze wspólne dobro i od nas – mieszkańców Łódzkiego – zależy, czy będzie korzystnie wpływał na jakość naszego życia, a także czy ochronimy jego walory dla przyszłych pokoleń.

Projekt Audyt krajobrazowego województwa łódzkiego jest wyrazem polityki samorządu województwa w zakresie krajobrazu jako dobra wspólnego, ukierunkowanej na: ochronę, gospodarowanie i planowanie krajobrazu. Nadrzędnym celem AKWŁ jest wskazanie krajobrazów priorytetowych, wymagających zachowania lub/i określenia zasad i warunków ich kształtowania. Stanowi on narzędzie wdrażania Europejskiej Konwencji Krajobrazowej.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 22 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1130, w dalszej części zwanej „u.p.z.p.”) audyt krajobrazowy jest aktem planowania przestrzennego, uchwalanym przez sejmik województwa. Zgodnie z art. 38a ust. 1 zarząd województwa sporządza audyt krajobrazowy nie rzadziej niż raz na 20 lat.

Zgodnie z uchwałą Zarządu Województwa Łódzkiego nr 50/25 z dnia 17.01.2025 Audyt krajobrazowy województwa łódzkiego został przyjęty w celu wyłożenia do publicznego wglądu. Konsultacje społeczne projektu AKWŁ będą odbywały się w dniach 28.01.2025 r.-12.03.2025 r. otwórz obwieszczenie

W ramach konsultacji, podczas spotkań z mieszkańcami województwa, zaprezentujemy najistotniejsze rekomendacje i wnioski wynikające z dokumentu. Naszą kluczowym zamiarem jest zainicjowanie dialogu na temat krajobrazu województwa łódzkiego.

Projekt Audytu krajobrazowego województwa łódzkiego – z etapu konsultacji społecznych (wersja z dnia 27.01.2025)

Projekt audytu krajobrazowego województwa łódzkiego składa się z części opisowej, tabelarycznej, graficznej oraz dokumentacji, przygotowanych zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2019 r. W sprawie sporządzania audytów krajobrazowych (dz. U. Z 2024 r. Poz. 537), które znajdują się w poszczególnych katalogach.

Dostępny poniżej dokument jest wersją nieaktualną, która była przedmiotem konsultacji. Zbieranie uwag do projektu zakończyło się 12 marca 2025 r. Ostateczna wersja ukaże się po 15 kwietnia 2025 r. po uchwaleniu dokumentu przez Sejmik Województwa Łódzkiego.

Struktura dokumentu:

1.	Tekst wprowadzający Zawiera: Prezentacja struktury dokumentu AKWŁ. Opis przyjętych metodyk oraz wykorzystanych źródeł danych. Informacje ogólne o położeniu województwa łódzkiego. Analizy podsumowujące klasyfikację i ocenę krajobrazów, wskazania krajobrazów priorytetowych oraz krajobrazów w formach ochrony (w obrębie obszarów lub obiektów, o których mowa w art. 38a ust. 3 pkt 2 uopizp). Skutki prawne AKWŁ.	[.pdf] [8,7 MB]
2.	Zestawienie zidentyfikowanych krajobrazów i ich klasyfikacja	[.zip] [14,7 MB]
3.	Charakterystyka zidentyfikowanych krajobrazów	[.zip] [631,2 MB]
4.	Ocena zidentyfikowanych krajobrazów	[.zip] [508,5 MB]
5.	Krajobrazy priorytetowe	[.zip] [8,4 GB]
6.	Krajobrazy w formach ochrony Zawiera: Zestawienia tabelaryczne, obszarów lub obiektów, o których mowa w art. 38a ust. 3 pkt 2 uopizp. Granice obszarów lub obiektów, o których mowa w art. 38a ust. 3 pkt 2 uopizp: Mapa obszarów 1:50 000; dane przestrzenne dla mapy – krajobrazy_priorytetowe (format .shp, .gml). Mapa krajobrazów na tle obszarów lub obiektów, o których mowa w art. 38a ust. 3 pkt 2 uopizp w skali 1:50 000 Karty rekomendacji dla krajobrazów w obrębie obszarów lub obiektów, o których mowa w art. 38a ust. 3 pkt 2 uopizp w tym: zestawienia zagrożeń dla możliwości zachowania wartości krajobrazów, wykaz rekomendacji i wniosków dotyczących kształtowania i ochrony krajobrazów, mapa, dokumentacja fotograficzna, analiza widokowa jeśli sporządzono.	[.zip] [1,0 GB]
7.	Propozycje form ochrony	[.zip] [15,4 MB]

Warstwy wektorowe [.zip] [18,1 MB]

Aby skorzystać z warstw wektorowych w formacie *.shp można skorzystać z bezpłatnego programu QGIS. To system informacji geograficznej Open Source.
Projekt narodził się w maju 2002 r. i został utworzony jako projekt na SourceForge w czerwcu tego samego roku. QGIS obsługuje wiele formatów danych rastrowych i wektorowych, a obsługa nowych formatów jest łatwo dodawana za pomocą architektury wtyczek. QGIS jest udostępniany na licencji GNU General Public License (GPL). Opracowywanie QGIS na tej licencji oznacza, że możesz przeglądać i modyfikować kod źródłowy i gwarantuje, że Ty, nasz szczęśliwy użytkownik, zawsze będziesz mieć dostęp do programu GIS, który jest bezpłatny i może być swobodnie modyfikowany. Aplikacja QGIS do pobrania

Formularz

zgłaszania uwag do projektu audytu krajobrazowego województwa łódzkiego

Pobierz formularz [.docx] [0,4 MB]

Audyt Krajobrazowy WŁ na Geoportalu Województwa Łódzkiego

Mapa internetowa prezentuje kartograficzne wyniki projektu Audyt krajobrazowego województwa łódzkiego (AKWŁ). Aplikacja jest narzędziem pomocniczym i nie stanowi przedmiotu konsultacji społecznych. Ze względu na swoją funkcjonalność pozwala odnaleźć lokalizację krajobrazów, którym przypisano rekomendacje oraz pobierać karty, zdjęcia i mapy poszczególnych krajobrazów.

Geoportal Województwa Łódzkiego

Twój krajobraz –
kilka słów o krajobrazie województwa łódzkiego

Kiedy myślisz o krajobrazie widzisz to co Cię otacza. Przestrzeń, w której się znajdujesz, ukształtowana przez procesy przyrodnicze i działalność człowieka. Krajobraz towarzyszy Ci przez całe Twoje życie, w miejscu zamieszkania, pracy i wypoczynku. Na to jak go postrzegasz ma wpływ nie tylko jego aspekt wizualny, ale także zapach i dźwięk. Często nawet się nie zastanawiasz, jak jakość krajobrazu wpływa na Ciebie i Twoje samopoczucie?

Ten problem został dostrzeżony na poziomie Zjednoczonej Europy i wybrzmiał w Europejskiej Konwencji Krajobrazowej, w której podkreślono wagę ochrony i gospodarowania krajobrazem, z poszanowaniem jego wartości oraz planowania zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju i ładu przestrzennego.

W odpowiedzi na te wyzwania Samorząd Województwa Łódzkiego przygotował Audyt krajobrazowy. Cały obszar województwa został podzielony na 1281 krajobrazów: przyrodniczych, przyrodniczo-kulturowych i kulturowych. Przeważają wśród nich krajobrazy równinne, na tle których wyróżniają się krajobrazy dolin rzecznych. Natomiast w centralnej i południowej części regionu występują obszary wyżynne o urozmaiconej rzeźbie: Wzniesienia Łódzkie z formami polodowcowymi strefy krawędziowej, Wyżyna Wieluńska z przykładami form krasowych oraz fragment Wzgórz Łopuszańskich i pasma Przedborsko-Małogoskiego, w którym znajduje się najwyższe naturalne wzniesienie w województwie, Fajna Ryba osiągająca 347 m n.p.m.

Spośród wszystkich krajobrazów 171 uznano za priorytetowe, czyli najcenniejsze dla regionu. Zajmują one ponad 14% powierzchni województwa, a ich wyjątkowa wartość wynika z cech przyrodniczych, kulturowych i estetyczno-widokowych.

Zdjęcie przedstawia mozaikę pól uprawnych w Paśmie Przedborsko-Małogoskim.

Stara Wieś

Ze względu na pokrycie terenu Łódzkie to mozaika krajobrazów z dominacją krajobrazów wiejskich. Jednak najcenniejsze widokowo obszary to krajobrazy przyrodnicze związane z dolinami rzek. Najdłuższe, Warta i Pilica, malowniczo meandrują tworząc typowe dla rzek nizinnych zakola podcinające piaszczyste brzegi. W południowej części województwa Warta przepływając wśród wapiennych wzniesień Wyżyny Wieluńskiej tworzy wyjątkowe przełomy: Działoszyński i Krzeczowski, zwane Załęczańskim Łukiem Warty. Natomiast północną część regionu, z rozległą Pradoliną Warszawsko-Berlińską, wyróżniają ekstensywnie użytkowane łąki nad Bzurą.
Ekosystemy łąkowe, to kluczowe elementy dolin także nieco mniejszych rzek: Prosny, Grabi, Drzewiczki, Słudwi i Widawki oraz cenne siedliska dla wielu chronionych gatunków roślin i zwierząt. Wraz z obszarami torfowisk i bagien są swoistymi „magazynami” wody, nieocenionymi w obliczu zmian klimatycznych i suszy, podobnie jak siedliska lasów łęgowych, występujące zwłaszcza: nad Rawką, Mrogą, Mrożycą, Oleśnicą i Czarną. Z dolinami rzecznymi związane są również największe w Polsce Środkowej zbiorniki retencyjne: Sulejów i Jeziorsko, na których z biegiem czasu wykształciły się warunki siedliskowe sprzyjające bytowaniu wielu chronionych gatunków ptaków wodno-błotnych.

W dolinach już od pradziejów rozwijało się osadnictwo, którego ślady dokumentują licznie występujące stanowiska archeologiczne, w tym takie o formach krajobrazowych jak na przykład: grodziska w Tumie i Konopnicy. Natomiast w strefach krawędziowych dolin dominują często sylwety średniowiecznych zespołów sakralnych na przykład w Tumie, Strońsku, Inowłodzu i Sulejowie-Podklasztorzu oraz budowli warownych, takich jak zamki w Uniejowie, Bolesławcu i Drzewicy.

Wyjątkowe krajobrazy przyrodnicze to również kompleksy leśne, między innymi Puszcza Bolimowska i Lasy Spalskie. W Łódzkiem zasługują one na szczególne uznanie, ze względu na najniższą w kraju lesistość naszego regionu, która kształtuje się na poziomie niespełna 22%. Obszarom leśnym towarzyszą często unikalne enklawy bagienne i torfowiskowe, takie jak Silne Błota, Łąki Bęczkowickie, Święte Ługi, Stawy Piskorzeniec. Zupełnie wyjątkowy, niepowtarzalny charakter ma szuwarowe otoczenie jezior Rydwan i Okręt.

Krajobrazy przyrodnicze w sposób naturalny przenikają się z obszarami użytkowanymi rolniczo tworząc krajobraz przyrodniczo-kulturowy. Wyjątkowe krajobrazy wiejskie zachowały się na rubieżach województwa. Charakterystyczne wstęgowe układy pól z zabudową zagrodową i zadrzewieniami śródpolnymi odnajdujemy na Wyżynie Przedborskiej, w nadpilickich wsiach, na przykład Bąkowej Górze, Majkowicach, Skotnikach i Liciążnej oraz na Ziemi Wieluńskiej, znanej z licznie zachowanych kilkusetletnich drewnianych kościołów. Lokalnie zachowały się również tradycyjne formy zabudowy wiejskiej, elementy dawnego przetwórstwa rolno-spożywczego, takie jak młyny wodne i wiatraki, a także przejawy folkloru i tradycji, szczególnie rozpoznawalne w regionach łowickim i łęczyckim.

Silne Błota

Zdjęcie przedstawia założenie pałacowo-parkowe w Wolborzu.

Wolbórz

Swoistym komponentem przestrzeni użytkowanej rolniczo są założenia związane z gospodarką dworsko-folwarczną, nie tylko te niewielkie, które są częścią rozległych jednostek, jak w przypadku Ożarowa czy Byszew, ale również samodzielne krajobrazy komponowanych układów architektury, zieleni i wód, takich jak zabytkowe zespoły rezydencjonalno-parkowe w Nieborowie i Arkadii, Walewicach, Wolborzu oraz Zgniłych Błotach.

Krajobraz kulturowy regionu to zwłaszcza przestrzenie zabytkowych miast na przykład Sieradza, Łęczycy, Łowicza, Wielunia i Ozorkowa, a także innych historycznych jednostek przestrzennych takich jak Oporów z zamkiem, Gidle i Poświętne z sanktuariami w zespołach klasztornych, czy letniskowa Spała, kojarzona z rezydencją prezydentów z czasów II Rzeczypospolitej.

Na tym tle unikatowy charakter mają krajobrazy wielkomiejskie: Łodzi i Piotrkowa Trybunalskiego, wyrastające z wielokulturowych tradycji.

Łódź - miasto secesji, filmu i designu, w którym zabudowa wielkomiejska przenika się z kompleksami pofabrycznymi z epoki uprzemysłowienia z XIX w. Piotrków Trybunalski ze średniowiecznym zespołem urbanistycznym przypominającym o dawnej świetności miasta sejmów i trybunałów.

Dbałość o krajobraz, rozumiany jako dobro wspólne, jest naszą powinnością. Obecnie nieco ponad 19% obszaru województwa objęto formami ochrony przyrody, które z założenia powinny zapewnić kompleksową ochronę wartości przyrodniczych i kulturowych. W regionie funkcjonuje 7 parków krajobrazowych: Wzniesień Łódzkich, Międzyrzecza Warty i Widawki, Spalski, Sulejowski oraz Załęczański, Bolimowski i Przedborski o zasięgu transgranicznym. Ich dopełnieniem jest 17 obszarów chronionego krajobrazu i 36 zespołów przyrodniczo-krajobrazowych. Mimo wszystko nie udało się stworzyć spójnego systemu obszarów chronionych, który zapewniłby skuteczną ochronę korytarzy ekologicznych i zachowanie różnorodności walorów krajobrazowych regionu. Dlatego naszym działaniom powinno towarzyszyć budowanie świadomości wartości krajobrazu, a troska o właściwe nim gospodarowanie stać się wspólnym celem, odpowiedzią na negatywne skutki ingerencji człowieka w środowisko, procesy globalizacji i postępujące zmiany klimatyczne. Temu właśnie ma służyć Audyt krajobrazowy województwa łódzkiego.